Spandex là tên gọi của một loại sợi nhân tạo với đặc tính co giãn cực kỳ tốt. Chất liệu này được ứng dụng phổ biến trong ngành thời trang, đặc biệt là những trang phục có độ ôm sát như đồ thể thao, đồ bơi,...Vậy chất liệu này có gì đặc biệt mà trở nên phổ biến đến vậy? Hãy cùng Lì Ven tìm hiểu về vải Spandex là gì trong bài viết này nhé!
Chất liệu vải Spandex là gì?
“Chất liệu Spandex là gì?” là câu hỏi mà bất kỳ ai khi bắt đầu tìm hiểu về loại vải này đều thắc mắc. Không giống với các loại vải phổ biến khác, Spandex ban đầu được sản xuất để thay thế cho cao su và được biết đến với tên gọi khác là Lycra hay Elastane. Vải Spandex được tạo ra từ 1 chuỗi polyme dài gọi là polyurethane nhờ sự kết hợp giữa polyester với diisocyanate, trong đó có chứa ít nhất 85% polyurethane.
Chính vì mục đích thay thế cao su nên sợi Spandex sở hữu độ đàn hồi cực kỳ tốt, thực tế chứng minh rằng sợi Spandex có thể kéo dài đến 500% so với chiều dài ban đầu của nó. Điều này cũng lý giải cho việc vì sao vải Spandex thường được sử dụng cho các trang phục ôm sát.
Một sự thật là, hiện nay không có sản phẩm may mặc nào được làm từ 100% sợi Spandex, vì các sản phẩm làm hoàn toàn từ Spandex có giá thành rất đắt đỏ. Thay vào đó, các nhà sản xuất đã dệt Spandex thành các loại sợi tổng hợp, bán tổng hợp hoặc hữu cơ khác để cắt giảm chi phí.
Có thể bạn sẽ thắc mắc về các tên gọi của vải Spandex là gì bởi khi tìm kiếm nó có quá nhiều cái tên khác nhau tùy theo mỗi quốc gia. Cái tên Spandex thường được sử dụng nhiều ở khu vực Bắc Mỹ, tuy nhiên người châu Âu thường gọi nó là elastane (tên gọi hóa học) hơn. Bên cạnh đó, tên gọi Lycra cũng được sử dụng phổ biến tại các quốc gia như: Anh, Ireland, Argentina, Bồ Đào Nha, Brazil, Úc, Tây Ban Nha, New Zealand và Israel.
Nguồn gốc của chất liệu vải Spandex
Để hiểu rõ hơn về vải Spandex là gì, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển của chất liệu vải này nhé.
Ý tưởng về chất liệu vải Spandex bắt đầu xuất hiện từ thế chiến thứ II. Vì mục đích phục vụ cho việc sản xuất các thiết bị chiến tranh, nhu cầu sử dụng cao su là rất lớn. Trong khi đó, sản lượng cao su lại ngày một giảm, kéo theo việc giá thành liên tục tăng cao. Đây cũng chính là nguyên nhân quan trọng thúc đẩy quá trình nghiên cứu Spandex diễn ra nhanh hơn.
Cho đến năm 1959, các nhà khoa học của phòng thí nghiệm Du Pont dưới sự tài trợ của một doanh nghiệp Hoa Kỳ đã hoàn thiện và cho ra mắt phiên bản cuối cùng của sợi Spandex với tên gọi là Lycra. Những năm sau đó, sợi vải Spandex được sản xuất rộng rãi hơn và tạo ra nhiều thay đổi lớn trong ngành may mặc, đặc biệt là lĩnh vực thời trang.
Đặc tính của chất liệu vải Spandex
Mỗi chất liệu vải đều sở hữu những đặc tính khác nhau, vậy những ưu nhược điểm của vải Spandex là gì mà chúng lại trở nên phổ biến như vậy?
Ưu điểm
• Khả năng đàn hồi vượt trội: Là một sản phẩm thay thế cho cao su, vải Spandex sở hữu khả năng đàn hồi vượt trội hơn bất cứ chất liệu nào trên thị trường hiện nay. Spandex có khả năng kéo căng từ 5-8 lần so với kích thước ban đầu mà không gây biến dạng hay ảnh hưởng đến tính năng của vải. Thậm chí, vải còn có thể chịu được lực kéo lên đến 500% mà không bị rách, giãn hay chảy xệ - điều mà hầu như các loại vải khác không làm được.
• Không bị nhăn: So với các chất liệu vải khác, Spandex nổi bật nhờ khả năng không nhăn dù có tác động lực kéo mạnh. Điều này là do Spandex được cấu tạo từ nhiều chất liệu khác nhau mà hầu hết là các sợi tổng hợp và sợi nhân tạo nên vải Spandex có thể không gặp phải tình trạng như bị nhăn nhúm hay những nếp gấp kém thẩm mỹ như chất liệu lụa và Cotton.
• Độ bền cao: Phương pháp sản xuất định hình nhiệt giúp cho chất liệu Spandex có sự mềm mịn và độ bền bỉ vượt trội. Có thể nói, dù trải qua nhiều lần giặt, chất liệu vải Spandex vẫn không hề bị xù lông, thô cứng hay bai dão. Điều này cho thấy rằng khả năng chống mài mòn của vải cực kỳ tốt.
• Có khả năng chống nước: Điển hình nhất là khi Spandex trở thành chất liệu chính được dùng để sản xuất các loại đồ bơi. Chính nhờ đặc tính chống nước tốt nên khi mặc đồ bơi làm từ chất liệu Spandex bạn sẽ không bị bó sát hay cảm giác bám dính khó chịu, bên cạnh đó, chúng còn rất nhanh khô.
• Không gây kích ứng: Thông thường, người tiêu dùng có xu hướng ưa chuộng những sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên hơn vì chúng an toàn và có khả năng bảo vệ sức khỏe cho họ. Tuy nhiên, dù là một loại vải tổng hợp nhưng vải Spandex lại không gây kích ứng da như các chất liệu tổng hợp khác. Đây cũng là một điểm cộng lớn của Spandex.
• Chống tĩnh điện Khác với chất liệu len, vải Spandex có khả năng chống tĩnh điện tốt hơn nên không tạo tĩnh điện khiến vải bị dính vào người hay có những tiếng ma sát gây khó chịu cho người mặc.
Nhược điểm
• Khả năng thấm hút kém: Dù khả năng chống nước là một trong những điểm cộng lớn của vải Spandex nhưng đây cũng là một hạn chế của chất liệu này vì nó làm cho việc giặt giũ trở nên tốn thời gian hơn khi phải ngâm đồ lâu hơn để nước thấm vào vải.
• Dễ bị dão khi sử dụng thuốc tẩy: Mặc dù có độ bền cao nhưng sợi Spandex lại rất kỵ các chất tẩy rửa, đặc biệt là những loại tẩy rửa có tính kiềm và độ pH cao. Khi các hóa chất trong thuốc tẩy tiếp xúc trực tiếp với vải Spandex sẽ gây phá hủy kết cấu vải và làm chúng bị bai dão, nhanh hao mòn hơn.
• Gây ô nhiễm môi trường: Về bản chất, vải Spandex vẫn là những sợi tổng hợp, do đó Spandex không có khả năng tự phân huỷ, đồng thời khả năng tái chế của loại vải này vẫn còn khá hạn chế. Vì vậy, khi bị lạm dụng quá nhiều, chất liệu này vẫn sẽ gây ảnh hưởng xấu đến vấn đề môi trường.
Phân loại vải Spandex
Sau khi tìm hiểu vải Spandex là gì cũng như đặc tính của dòng vải này như thế nào thì ngoài sở hữu nhiều ưu điểm nhưng nó cũng không phải là chất liệu hoàn hảo nhất. Do đó, để khắc phục các điểm yếu về mặt chi phí cũng như đặc tính của vải, người ta đã pha trộn sợi Spandex cùng với các loại sợi khác để có thể tận dụng tối đa những lợi ích mà chất liệu này mang lại. Hiện nay, trên thị trường có 3 loại vải Spandex được sử dụng phổ biến nhất bao gồm:
Cotton Spandex
Chắc hẳn mọi người cũng đã quen thuộc với chất liệu vải Cotton thường được sử dụng cho các sản phẩm may mặc thời trang nhờ ưu điểm thấm hút tốt, vậy thì Cotton Spandex là vải gì?
Sợi Cotton chính là chất liệu được lựa chọn nhiều nhất để pha trộn cùng các sợi Spandex. Tùy theo nhu cầu và mục đích sử dụng của mỗi sản phẩm mà tỉ lệ pha trộn giữa 2 sợi vải sẽ được điều chỉnh linh hoạt. Có thể nói, Cotton Spandex thừa hưởng đầy đủ những ưu điểm nổi bật của cả 2 chất liệu Cotton và Spandex với độ co giãn cực kỳ tốt, khả năng thấm hút cao, trọng lượng nhẹ và tạo cảm giác mềm mại.
Polyester Spandex
Bên cạnh Cotton, các sợi Polyester cũng được khá nhiều người lựa chọn để pha trộn với Spandex. Polyester Spandex còn có một tên gọi khác quen thuộc hơn là vải thun lạnh với đặc tính mềm mịn và thoáng mát. Thêm vào đó, chất liệu vải này cũng sở hữu ưu điểm của chất liệu Polyester nên bề mặt vải Poly Spandex cũng có độ bóng nhẹ làm tăng tính thẩm mỹ và độ bắt mắt cho sản phẩm.
Vải len Spandex
Đây là một sự kết hợp hoàn hảo giữa chất liệu len và Spandex giúp tăng thêm độ bền và độ co giãn của sản phẩm. Vải len Spandex thường được sử dụng để sản xuất các sản phẩm may mặc cho mùa đông nhờ khả năng giữ ấm tốt. Một đặc tính nổi bật của chất liệu này là không bốc mùi ngay cả khi bạn đổ nhiều mồ hôi do hoạt động. Do đó đây sẽ là một lựa chọn không tồi cho những ai yêu thích các hoạt động ngoài trời.
Ứng dụng của vải Spandex
Spandex sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội hơn các chất liệu khác như vải Silk, Leather hay vải Tafta,... nên tất nhiên, chúng cũng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau và nổi bật nhất vẫn là may mặc. Vải Spandex thường được lựa chọn để sản xuất các loại trang phục như trang phục thể thao, quần áo body, quần legging hay các loại quần dùng để trượt tuyết,...
Tính năng chống thấm nước tốt chính là điểm cộng lớn để Spandex trở thành chất liệu chính trong sản xuất trang phục bơi như quần áo đi biển, nón bơi,...
Ngoài ra, chất vải Spandex cũng được sử dụng trong một số sản phẩm, phụ kiện thời trang như làm thắt lưng hay vỏ bọc ghế và sản xuất niềng răng chỉnh hình.
Cách bảo quản Spandex Fabric
Mặc dù các chất liệu Spandex ngày nay đã được pha trộn với nhiều chất liệu khác nhưng bạn cũng cần quan tâm đến một số vấn đề về cách vệ sinh và bảo quản vải Spandex dưới đây để giúp gia tăng độ bền cho sản phẩm:
• Giặt vải ở nhiệt độ thấp hoặc với nước ấm (tối đa 30 độ C) để giữ độ đàn hồi của chất liệu.
• Không sử dụng các chất tẩy mạnh lên vải trong quá trình giặt giũ.
• Hạn chế sử dụng máy sấy mà thay vào đó là để sản phẩm khô tự nhiên bằng cách phơi ở những nơi có bóng râm, thoáng mát.
• Tránh ủi trực tiếp lên vải Spandex vì nhiệt độ cao có thể làm hỏng kết cấu của vải khiến vải dễ hư hỏng hơn. Nếu cần thiết, bạn nên ủi ở nhiệt độ thấp và đặt thêm vải lót lên trước khi ủi.
Chắc hẳn những thông tin trên đã giúp bạn hiểu được vải Spandex là gì và Levents mong rằng những chia sẻ này sẽ giúp ích cho quá trình tìm hiểu về chất liệu Spandex của bạn. Đừng quên theo dõi tụi mình để cập nhật những thông tin hữu ích và xu hướng thời trang mới nhất nhé.
